Lá Bài Cam Ranh Trong Vũ Điệu Tay Ba Mỹ-Việt-Tàu
Ngô lộc Thiện
Nằm cách Sài gòn ba trăm cây số trên duyên hải miền Trung giữa hai thị trấn
Phan rang và Nha trang, do cấu trúc tình cờ của thiên nhiên, với độ sâu thích
hợp và những ngọn núi cao chung quanh, vịnh Cam ranh đã luôn là một vị trí chiến
lược cho các nhà hoạch định quân sự của bất kỳ cường quốc nào muốn đưa hạm đội
của mình vào biển Đông.
Đặt chân đến Việt nam trong thế kỷ trước, Pháp là nước đầu tiên xây dựng căn
cứ hải quân tại Cam ranh. Lật đổ Pháp trong thế chiến thứ hai, hải quân hoàng
gia Nhật đã sử dụng Cam ranh làm nơi xuất phát những chiến dịch trong vùng Đông
nam á. Sau khi đ?ưa quân vào Việt nam 1965, Mỹ mở rộng cảng Cam ranh và xây
dựng thêm một phi trường kế cận để hổ trợ cho các hoạt động quân sự trong cuộc
chiến tranh Việt nam. Sau 1975, với một chính phủ cộng sản tại Hà nội hoàn
toàn trong quỹ đạo của Liên sô, cảng Cam ranh được giao hẳn cho Liên sô trong
một thoả hiệp hai mươi lăm năm. Trong tình hình thù nghịch căng thẳng giữa Liên
sô và Trung quốc lúc bấy giờ, Liên sô xây dựng và mở rộng quân cảng Cam ranh rất
nhiều. Cam ranh trở thành căn cứ hải quân lớn nhất của Liên sô ở nước ngòai,
phục vụ cho những chiến hạm và tàu ngầm nguyên tử trong hạm đội Thái bình dương
của Liên sô. Chỉ sau khi cộng sản Liên sô tan rã, Cam ranh mới được trả về cho
Việt nam năm 2002.
Gần đây, sau một thập niên bị cầm chân trong hai cuộc chiến tranh Iraq và
Afghanistan mà tổn phí lên ?đến cà ngàn tỷ mỹ kim, Mỹ chợt nhận ra những thay
đổi lớn lao trong vùng Đông Á, mà vị trí chiến lược không kém phần quan trọng so
với vùng Trung đông, đang có tiềm năng đe dọa vai trò lãnh đạo của Mỹ trong khu
vực. Với những phát triển kinh tế gia tốc, một thị trường nội địa to lớn cho
tiêu thụ và cung cấp lao động, trao đổi mậu dịch giữa Trung quốc và các quốc gia
trong vùng đã gia tăng nhảy vọt. Trung quốc đã lần lượt thay thế Mỹ trở thành
khách hàng quan trọng nhất cho các quốc gia lân cận, ngay cả đối với Nhật bản và
Úc, hai đồng minh thiết yếu trong sách lược quốc phòng của Mỹ. Với lợi nhuận
kinh tế, Trung quốc đã tăng cường ngân sách quốc phòng, cải tiến vũ khí, hiện
đại hóa quân đội, vượt quá mức độ cần thiết cho một chính sách quốc phòng phòng
thủ mà Trung quốc vẫn thường tự rêu rao. Tuy không nói ra, những quốc gia trong
vùng đã nhìn những diễn biến này một cách lo ngại. Với sự sao lãng của Mỹ,
Trung quốc gần đây càng tỏ ra lấn lướt hơn trong việc tìm cách áp đặt quan điểm
của mình về chủ quyền trên những lãnh hải tranh chấp, nhất là tại biển Đông.
Viễn tượng một Việt nam hoàn toàn trong quỹ đạo của Trung quộ´c, một cảng Cam
ranh phục vụ cho các chiến hạm của Tàu, cùng với một quân cảng đang được khuyếch
trương lớn lao trên đảo Hải nam trong vịnh Bắc bộ và một hàng không mẫu hạm đầu
tiên sắp đưa vào sử dụng, giấc mơ biến biển Đông thành một cái hồ của Trung quốc
trong hoạch địng chiến lược không phải không thể trở thành hiện thực.
Trong tình huống hiện nay, giữ cho Việt nam không rơi hẳn vào quỹ đạo của
Trung quốc, là nỗ lực đầu tiên của Mỹ để đảo ngược xu thế đó. Những va chạm
gần đây giữa Việt nam và Trung quốc, xuất phát từ tranh chấp chủ quyền của đảo
Hoàng sa và Trường sa, tranh dành lợi nhuận kinh tế trong việc đánh bắt hải sản
và triển vọng khai thác tài nguyên dầu hỏa và khí đốt dưới lòng biển Đông, đưa
đến những chèn ép từ phía Trung quốc và dấu hiệu bất mãn từ phía Việt nam, đã mở
ra một cơ hội cho Mỹ thực hiện nỗ lực này. Điều này giải thích sự bất ngờ và
cứng rắn trong lời phát biểu của bà Hillary Clinton, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ
trong cuộc hội thảo hai mươi bảy quốc gia Á châu tại Hà nội tháng 7 năm vừa
qua. Trước sự hiện diện của ông Yang Jiechi, Bộ trưởng Ngọai giao Trung quốc,
bà Clinton tuyên bố sự ổn định hoà bình và tự do giao lưu trên biển Đông nằm
trong "quyền lợi quốc gia" của Mỹ và, ngược với đòi hỏi giải quyết tranh chấp
trên căn bản song phương của Trung quốc, Mỹ ủng hộ giải pháp Việt nam đề nghị
bao gồm thoả hiệp của tập thể các quốc gia tranh chấp. Bà còn nhấn mạnh Mỹ
chống đối việc sử dụng võ lực hay đe dọa sử dụng võ lực để giải quyết tranh chấp
từ bất cứ quốc gia liên hệ nào. Dù qua ngôn từ ngoại giao, nhưng sự ám chỉ vào
Trung quốc là khá rõ.
Những trao đổi và hợp tác về quốc phòng giữa Việt nam và Mỹ sau đó đã tiến
triển một cách nhanh chóng. Chuyến viếng thăm của bộ trưởng quốc phòng và các
phái đoàn quân sự hai bên, đã mở rộng thêm mối quan hệ này. Việt nam gia nhập
chương trình huấn luyện quân sự quốc tế IMET của Mỹ. Các sỹ quan Bắc việt được
tuyển chọn theo học tại một số học viện quân sự Mỹ. Các chiến hạm Mỹ cặp bến
Hải phòng, Đà nẵng, Sài gòn. Những thao diễn hải quân chung trên danh nghĩa cho
những mục tiêu hoà binh. Tất cả là những dấu hiệu của sự cải thiện trong mối
quan hệ mới về quân sự giữa Việt nam và Mỹ. Ba tháng sau đó, ngày 31 Tháng 10
năm 2010, Nguyễn tấn Dũng, Thủ tướng Việt nam, chính thức tuyên bố Cam ranh “sẵn
sàng tiếp nhận chiến hạm và tàu ngầm nước ngòai”.
Việc sử dụng vị trí quan trọng của vịnh Cam ranh trên biển Đông nói riêng và
của Việt nam trong vùng Đông nam á nói chung, trong việc tìm kiến sự hậu thuẫn
của Mỹ để ngăn chận tham vọng bành trướng của Trung quốc trên biển Đông là một
chiến thuật ngọai giao khôn ngoan. Tuy nhiên, trên cả lá bài Cam ranh, trên cả
sự hỗ trợ của Mỹ, sức mạnh chiến lược của Việt nam để ngăn chận ý đồ bành trướng
của Trung quốc, chính là tinh thần bất khuất kiên cường chống ngoại xâm, thể
hiện qua lịch sử bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt. Để phát
huy tối đa sức mạnh tiềm tàng này, một dân tộc đoàn kết dưới một thể chế dân
chủ, một nền kinh tế phát triển trên nền tảng một xã hội tôn trọng tự do nhân
quyền, là những điều kiện không thể thiếu. Trong bối cảnh hiện nay của đất
nước, đạt đến mục tiêu này vẫn còn là một chặng đường dài. Nhưng dài hay ngắn,
có chuyến đi nào không bắt đầu bằng những bước đi nhỏ đầu tiên ? Trả tự do cho
những tù nhân chính trị đang giam giữ, chấm dứt đàn áp, khủng bố, giam tù những
người đấu tranh cho tự do nhân quyền, để tạo một bầu không khí thuận lợi cho một
đối thoại chính trị rộng rãi, sẽ là những bước đi đầu tiên trong cái hành trình
dài đó của dân tộc Việt. Trách nhiệm trước lịch sử ở về phía Hà
nội.
Ngô lộc Thiện
--
Trước
__._,_.___
No comments:
Post a Comment