Ông Henry Kissinger từng đóng vai trò quyết định trong chính sách của Hoa Kỳ với Đông Nam Á nhiều năm liền
Một số tư liệu giải mật
gần đây của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho người ta biết rõ hơn về thái độ
lưng chừng của Mỹ trước tranh chấp quanh quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa
đầu thập niên 1970.
Loạt sách Quan hệ Ngoại giao của Hoa Kỳ là hồ sơ
chính thức về hoạt động ngoại giao của chính phủ Mỹ bắt đầu từ 1952,
tập hợp các văn bản gốc như biên bản cuộc họp, điện tín, thư từ.
Các sử gia của Bộ Ngoại giao Mỹ đã
hoàn tất 25 cuốn về chính quyền Kennedy, 34 cuốn về chính quyền Johnson,
trong khi ý định làm 54 tập về thời kỳ Nixon và Ford (1969-1976) vẫn
còn dở dang.
Biên bản cuộc họp ngày 25/01/1974, một tuần sau
trận hải chiến Hoàng Sa (17 - 19 tháng Giêng), tường thuật cuộc họp về
Đông Dương do Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger chủ trì.
'Tránh xa'
Đô đốc Thomas H. Moorer, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu liên quân, báo cáo: "Chúng ta đã tránh xa vấn đề."
Ngoại trưởng Kissinger hỏi lại: "Chúng ta chưa bao giờ ủng hộ tuyên bố chủ quyền của họ [Nam Việt Nam]?"
Đô đốc Moorer trả lời: "Toàn vùng đó là cả vấn
đề. Trường Sa và các đảo khác có cùng vấn đề - đó là lãnh thổ đang tranh
chấp. Chúng tôi đã ra lệnh tránh khỏi vùng đó."
Ông Kissinger hỏi "Ai khởi đầu trận chiến ở Hoàng Sa?"
Đô đốc Thomas H. Moorer mô tả: "Một đội tuần tra
của Nam Việt Nam trong khu vực phát hiện một số tàu Trung Quốc tiến về
các đảo; họ tiến đến và đưa khoảng 75 người lên đảo Duncan (Quang Hòa).
Đó là một trong các đảo phía nam của nhóm Nguyệt Thiềm.
"Trường Sa và các đảo khác có cùng vấn đề - đó là lãnh thổ đang tranh chấp. Chúng tôi đã ra lệnh tránh khỏi vùng đó."
Đô đốc Thomas H. Moorer, 25/1/1974
"Họ phải đối đầu với hai đại đội Trung Quốc. Phía Nam Việt Nam phải rút sang các đảo gần đó.
"Bốn tàu Nam Việt Nam và khoảng 11 tàu Trung Quốc sau đó có trận hải chiến trong khi quân Nam Việt Nam rút lui."
Ngoại trưởng Mỹ hỏi tiếp: "Phản ứng của Bắc Việt trước toàn bộ vụ việc là thế nào?"
William Colby, Giám đốc tình báo CIA, nói: "Họ
bỏ qua, nói rằng nó nằm dưới Vĩ tuyến 17 và vì thế không có ảnh hưởng
đến họ. Nói chung, họ không đưa ra lập trường, không theo bên nào."
Ông William Smyser, từ Hội đồng An ninh Quốc
gia, nói thêm: "Nó đặt họ vào tình thế tế nhị. Họ không nói gì cho đến
khi đã xong chuyện, và rồi chỉ nói họ lên án việc dùng vũ lực."
Cuộc bàn luận tiếp tục với trình tự như sau:
"Ngoại trưởng Kissinger: Tôi biết họ nói gì rồi, nhưng họ thực sự cảm thấy thế nào?
Đô đốc Moorer: Tôi nghĩ họ lo lắng.
Ông Colby: Bắc Việt có thể muốn có mỏ dầu tại đó.
Ông Clements [Thứ trưởng Quốc phòng]: Đừng quá
mơ mộng về khả năng có dầu tại các đảo đó. Đó vẫn là chuyện trên trời.
Hiện chẳng có gì ở đấy cả, chỉ là tương lai thôi. Hiện nay dầu hỏa ở đó
không khả thi. Chỉ là tiềm năng.
Đô đốc Moorer: Người Pháp nắm giữ các đảo trong
thập niên 1930 cho đến khi Nhật chiếm trong Thế chiến. Năm 1955, người
Pháp từ bỏ chủ quyền các đảo và Nhật đã làm như thế năm 1951. Nam Việt
Nam và Trung Cộng kể từ đó cùng nhận chủ quyền. Philippines có tuyên bố
yếu ớt, nhưng chỉ là trên giấy."
Sau đó, Đô đốc Moorer xác nhận lại với Henry Kissinger: "Chỉ thị của tôi là tránh xa khỏi toàn bộ khu vực."
Cũng cần nhắc lại, trong một cuộc gặp trước đó,
ngày 23/1/1974 với ông Han Hsu, quyền trưởng phái đoàn liên lạc của Cộng
hòa Nhân dân Trung Hoa tại Washington, Ngoại trưởng Kissinger nói: "Hoa
Kỳ không có lập trường trong việc ủng hộ tuyên bố chủ quyền của Nam
Việt Nam tại các đảo này."
Bảo vệ Philippines hay không?
Trong một cuộc họp ngày 31/1/1974 của Bộ Ngoại
giao, Ngoại trưởng Kissinger khi đó được thông báo: "Không có dấu hiệu
Trung Quốc định tiến về Trường Sa. Dẫu vậy, có sự lo ngại đáng kể từ
phía Nhật, Philippines và đặc biệt là Nam Việt Nam, mà theo tin báo chí
thì hôm nay đã gửi đoàn 200 người ra chiếm một số hòn đảo lâu nay không
ai ở trong khu vực Trường Sa."
"Đài Loan đã chiếm ít nhất một đảo và Trung Quốc cũng vậy."
Trong bối cảnh này, Philippines đã hỏi Mỹ liệu
Hiệp Ước An ninh Mỹ - Philippines có được dùng nếu quân Philippines kéo
ra Trường Sa và bị Trung Quốc tấn công.
Các quan chức Mỹ có mặt trong cuộc họp đồng ý
rằng không có câu trả lời rõ rệt và họ muốn để ngỏ sự mơ hồ trong câu
trả lời cho Philippines.
Một người trong cuộc họp, ông Hummel, nói: "Tạp
âm xung quanh các tuyên bố của chúng ta về những hòn đảo này hẳn đã đủ
cho người Philippines hiểu rằng chúng ta không có ý định hay chúng ta
không muốn."
Ngoại trưởng Kissinger kết luận: "Câu trả lời của chúng ta là đúng. Chúng ta không nên nói chúng ta sẽ bảo vệ họ."
Chỉ cho đến gần đây, hồi tháng Bảy 2011, Thượng
Nghị sĩ Jim Webb, chủ tịch Ủy ban Đông Á và Thái Bình Dương của Thượng
viện Mỹ, đã kêu gọi Bộ Ngoại giao Mỹ giải thích công khai về hiệp ước an
ninh Mỹ - Philippines trong tranh chấp Biển Đông.
Ông Jim Webb khi đó nói: "Sự minh bạch của chúng
ta trong vấn đề này là vô cùng quan trọng với đồng minh, Philippines và
cho toàn vùng Đông Nam Á."
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2011/10/111003_paracels_1974_documents.shtml
No comments:
Post a Comment