Cuộc oanh-kích ở Tripoli không nhắm vào Kadhafi?
Vào ngày chủ nhật 20.03.2011,Bill Gortney thuộc bộ tham-mưu liên-quân Mỹ đã tuyên- bố nhà lãnh-đạo nước Libye,ông Kadhafi không nằm trong danh-sách những mục-tiêu phải tấn-công ở Libye của lực-lượng liên-hợp! "Đại-tá Kadhafi không nằm trong danh- sách những mục-tiêu...Chiến-dịch mà chúng tôi thi-hành nhằm để thực-hiện quyết-nghị
của HĐBA LHQ",điều ông này nói trước các ký-giả,nhưng không loại-trừ trường-hợp ông này có thể bị đe dọa nếu ở gần ngay nơi có mục-tiêu của lực-lượng liên-hợp!
*Những phản-ứng sau các cuộc pháo-kích và không-tập của đạo quân liên-hợp ở Libye.
Ngay trong xế trưa ngày thứ sáu 18.03,sau cuộc họp ba bên gồm Liên Phi,Liên-Đoàn Ả-Rập và một số nước tây phương trong đó đáng kể là Pháp,Anh và Mỹ với sự hiện diện của TTK LHQ Ban Ki-moon,Pháp đã lập tức tấn-công Libye,sau đó là sự tham-dự của Anh và Mỹ trong việc vùng duyên hải của Libye.Tính cho đến ngày chủ-nhật,hơn 110 hoả-tiễn Tomahawk đã được bắn đi từ các chiến-hạm của Anh và Mỹ ,chưa kể các oanh-tạc do không-quân Pháp thực-hiện!
Giới truyền-thông chánh-thức của Libye cho biết lực-lượng liên-hợp đã tấn-công các khu vực dân-sự trong các thành phố lớn của Libye,kể cả Tripoli,Benghazi và Zouara cũng như các kho dầu ở Misrata,làm thiệt-mạng 60 thường dân trong số có phụ nữ và trẻ em.
Trong ngày 21.03,lực-lượng liên-hợp đã oanh-tạc và phá huỷ một toà nhà hành-chánh trong khu-vực cư-trú của ông Kadhafi,ở đó có một trung-tâm chỉ-huy và kiểm-soát các lực-lượng của chánh-phủ! Để đối phó với các cuộc không-tập nhắm vào nơi cư-trú của Kadhafi,hằng trăm người gồm cả đàn bà và trẻ em đã 'tìng-nguyện' tụ tập ở nơi này,làm
thành 'tấm lá chắn bằng người' để bảôvệ vị lãnh-đạo của họ!Một người con gái của Kadhafi,Aicha,đã xuất hiện trên một xe 4x4,dùng loa phóng thanh đã cùng dân chúng hô các khẩu hiệu "Thượng Đế,Libye và Kadhafi " và "Nhân dân mong muốn Kadhafi,nhà hướng dẫn"
Nếu trong ngày đầu tiên,phi cơ Pháp cất cánh từ những phi trường trên lãnh-thổ 'hình lục giác',trong những ngày sau đó,căn cứ Solenzara ở Corse đã được xử dụng,việc này cho phép các phi cơ Pháp ở lâu hơn trên không-phận Libye! Việc Pháp là nước chủ-động trong việc thực hiện 'vùng cấm bay ở Libye' và là nước đầu tiên thực-hiện các phi vụ tuần tiễu và oanh-kích ở Libye đã khiến nhiều quan-sát-viên lưu-ý.Nước Thổ-Nhĩ-Kỳ cho rằng Pháp đã tiến trước quá xa và không hiểu tại sao Pháp lại hành-xử như thể là lãnh-đạo các chiến-dịch quân-sự ở Libye,theo như phát biểu của tổng-trưởng quốc-phòng Thổ-Nhĩ-Kỳ Vecdi Gonül.Thổ-Nhĩ-Kỳ là quốc-gia có những rắc rối với Pháp,nhất là sau việc tổng-thống Pháp làm một chuyến thăm viếng chớp nhoáng ở Thổ nhưng với tư cách cách chủ tịch G20.Thổ-Nhĩ-Kỳ là một thành-viên của OTAN nhưng đã không cho phép lực-lượng liên-hợp xử-dụng căn-cứ quân-sự của Thổ để tấn-công Libye.
Trong khi đó,báo chí Thổ bày tỏ sự lo ngại là Libye sẽ trở thành một Irak mới Nhật báo Haber Türk nhấn mạnh rằng tám năm sau việc can-thiệp vào Irak,một quốc gia láng-giềng của Thổ,các phi-cơ chiến đấu của Mỹ đã lại được dùng để tấn-công một nước hồi-giáo khác,nước Libye,gây ra các tổn thất trong khối thường dân! Với báo Yeni Akit "những nước tây-phương giết các thường dân để họ khỏi bị Kadhafi giếtĐiều mà những nước này quan tâm,chính yếu là dầu hoả do Libye sản xuất".Báo chí Thổ cũng bày tỏ sự bất mãn về việc các mục-tiêu dân sự bị phe liên-hợp tấn công!Báo Aksam nhắc rằng Thổ-Nhĩ-Kỳ chống đối việc OTAN tham dự vào các chiến-dịch này,trong khi báo Sözcü nói thẳng "các con voi đánh nhau nhưng thường dân chịu đựng:mục tiêu là Kadhafi nhưng dân Libye ở trên đường nhắm "
Ngay trong đêm thứ bảy,Ai-Cập,Colombie,Brésil,Nigeria đã tố giác việc dùng đến bạo lực ở Libye.Tông thống nước Colombie,Evo Moralès còn đi xa hơn khi yêu cầu rút lại giải Nobel Hoà Bình của ông Obama vì ông này 'thúc đẩy bạo lực'
Về phiá Ý-đại-lợi,nước này từ chối việc lực-lượng liên-hợp làm một cuộc chiến 'chống lại Libye'.Ngoại-trưởng Franco Frattini cho báo-chí biết muốn kiểm chứng lại các cuộc oanh-tạc đầu tiên có phù-hợp với quyết-nghị 1973 của LHQ hay không."Điều này không thể là một cuộc chiến chống lại Libye,nhưng là một áp dụng toàn phần quyết-nghị của LHQ...Ý-đại-lợi đã chấp-nhận góp phần vào việc thực-hiện quyết nghị nhằm đạt tới việc ngừng bắn và làm chấm dứt các bạo-động..Giờ đây,chúng tôi kiểm soát lại các hành động đã làm xem có phù-hợp với quyết-nghị LHQ". Ông Frattini cũng kêu gọi OTAN giữ vai trò chuyển-tiếp trong việc phối-hợp chiến-dịch và như thế người ta ra khỏi một 'liên-hợp tự nguyện' ở Libye!
Về phiá nước Đức,nước này thấy lập trường của mình được củng cố sau các oanh tạc đầu tiên ở Libye.Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle cho biết vào ngày thứ hai 21.03 rằng "chúng tôi đã nói rất rõ ràng kể từ lúc đầu rằng chúng tôi không tham dự vào các hoạt động của liên-hợp quốc-tế..Điều này có nghĩa là chúng tôi lương-định có những hiểm tai với chiến dịch đang thực hiện..và khi chúng tôi nghe những điều Liên Đoàn Ả Rập nói hôm qua (20.03), chúng tôi thấy,tiếc thay,chúng tôi đã có lý khi lo ngại"
Nhắc lại là thủ lãnh Liên Đoàn Ả Rãp Amr Moussa,trong ngày chủ nhật 20.03,đã chỉ trích cuộc oanh-tạc của liên-quân tại Libye,cho rằng các cuộc tấn công này đi ra ngoài mục tiêu là áp đặt một vùng cấm bay!
Tổng-thống Ramzan Kadyro của nước Tchétchène tố cáo bộ máy chiến tranh Mỹ đã được tung ra chống Libye như đã làm ở Irak và Afghanistan."các chiến dịch ở Afghanistan và ở Irak đã được làm dưới chiêu bài thực hiện việc thiện.Hằng triệu người đã chết,các thành phố và làng mạc điêu tàn,kinh tế bị phá hủy và người ta chẳng thấy chấm dứt sự đau khổ ".
Trong ngày chủ nhật,tổng thống Hugo Chavez của Vénézuéla đã lên án các cuộc không kích do lực lượng liên-hợp thực-hiện đã khiến có thêm nhiều nạn-nhân mới ở Libye và lên án các quốc gia tham dự việc can-thiệp quân-sự là 'đế quốc' :"Họ ném đi những quả bom và những quả bom này rơi xuống bất kỳ chỗ nào,trên một bệnh-viện hay trên một khu cư trú.Đây là nhữg cuộc oanh tạc mang tính cách đế quốc và không phân biệt"
Trước đó,trong ngày thứ bảy,ông Chavez cho biết chống lại các việc tấn công,coi đó là vô trách nhiệm vì đã làm chết nhiều người hơn ở Libye.Ông ta coi việc này giản dị chỉ là một cớ đối với tây phương nhằm 'kiểm soát' dầu hoả của xứ này!
Chánh quyền Cuba đã ra một tuyên cáo trong ngày chủ nhật bày tỏ "sự lên án mạnh mẽ"các can-thiệp quân-sự nước ngoài vào Libye và đề cao "quyền bất khả kiện vong của nhân dân Libye về tự quyết,không có can-thiệp từ bên ngoài"
Tại Barcelone, Bồ Đào Nha,cũng có biểu tình chống việc nhiều nước can thiệp quân sự vào Libye,những người biểu tình hô khẩu hiệu "Không có đổ máu nữa vì dầu hoả".
Nước Nga kêu gọi chấm dứt "việc xử dụng đến bạo lực không ý thức",còn Trung Hoa ta thán việc không kích,tái xác nhận chống đối việc xử dụng bạo lực trong đối xử quốc-tế!
Tại Pháp cũng đã có những ý kiến "dè dặt";trong ngày thứ ba 22.03,thượng nghị sĩ Jean Pierre Chevènement, cựu tổng trưởng quốc phòng,trong một tranh-luận về chiến-dịch quân-sự ở Libye,đã kêu gọi việc 'tôn trọng' những 'giới-hạn' trong quyết-nghị 1973 của HĐBA cho phép mở chiến dịch này!
Cũng trong ngày thứ ba,cơ quan ngôn-luận chánh-thức của Vatican,Osservatore Romano,đã ta thán sự 'vội vã' của nước Pháp khi tung ra một chiến-dịch quân-sự chống lại chế-độ của đại tá Kadhafi ở Libye và cáo-buộc Pháp đã hành-động 'không có sự phối-hợp' với đồng-minh!
Tại Mỹ,một số dân biểu Dân Chủ và Cộng Hoà coi việc can thiệp quân sự Mỹ ở Libye là vi hiến vì çây là một hành vi chiến tranh và chưa được Quốc Hội cho phép!
Có tin một người con của Kadhafi, Khamis Kadhafi, đã bị một phi công bắn chết trong một cuộc tranh cãi.Phi công này đã bỏ chạy sang hàng ngũ của quân nổi dậyTin không được chánh-quyền Libye xác nhận,nhưng tin này đang luân lưu trên các site hồi giáo!Khamis Kadhafi là chỉ huy trưởng một lực lượng vũ trang đặc biệt,được coi là một trong những lực lượng được trang bị đầy đủ,tối tân và huấn luyện kỹ càng!
Trước những phản kháng này,tổng thu ký LHQ Ban Ki-moon đã phát biệu với liên đoàn Ả -Rập trong ngày thứ hai là cộng đồng quốc tế cần có chung một tiếng nói! Điều cho thấy đang có những phát biểu dị biệt!
Cuộc oanh-kích ở Tripoli không nhắm vào Kadhafi?
Vào ngày chủ nhật 20.03.2011,Bill Gortney thuộc bộ tham-mưu liên-quân Mỹ đã tuyên- bố nhà lãnh-đạo nước Libye,ông Kadhafi không nằm trong danh-sách những mục-tiêu phải tấn-công ở Libye của lực-lượng liên-hợp! "Đại-tá Kadhafi không nằm trong danh- sách những mục-tiêu...Chiến-dịch mà chúng tôi thi-hành nhằm để thực-hiện quyết-nghị
của HĐBA LHQ",điều ông này nói trước các ký-giả,nhưng không loại-trừ trường-hợp ông này có thể bị đe dọa nếu ở gần ngay nơi có mục-tiêu của lực-lượng liên-hợp!
Toà nhà hành-chánh trong khu-vực cư-trú của ông Kadhafi ở Tripoli đã bị oanh-tạc phá hủy vì có chứa một trung-tâm điều-khiển và kiểm-soát của lực lượng Kadhafi nhưng Hoa-Kỳ nói rằng các cuộc oanh-kích của lực-lượng liên-hợp không nhắm vào cá nhân ông ta. (Nếu ông ta bi oanh kích chêt... chính là vì ông ta..vô phước,có mặt ở một nơi vào một giờ khắc kị!).Toà nhà bị oanh-tạc nằm cách lều mà ông Kadhafi vẫn tiếp các thượng khách khoảng 50 thước Phát ngôn nhân của chế độ Moussa Ibrahim đã cho các ký giả biết là toà nhà đã bị trúng một hoả-tiễn!
Một căn cứ khác,Bab el-Aziziya,một trại lính và cũng dùng làm nơi cư trú của ông Kadhafi cũng bị oanh kích!
Mặc dù thế,phó đô đốc Bill Gortney vẫn xác nhận "tôi có thể bảo đảm là ông ta không nằm trong danh sách các mục tiêu.Chúng tôi không nhắm vào nơi cư trú củ ông ta"
Bộ trưởng quốc-phòng Mỹ Robert Gates cũng phát biểu trong ngày chủ nhật chống lại việc oanh-tạc nhắm trực-tiếp vào ông Kadhafi! Bị các ký giả chất vấn liệu có việc khả dĩ lực lượng liên hợp nhắm trực tiếp vào cá nhân ông Kadhafi,ông Gates cho rằng lực lượng liên-hợp phải tôn-trọng quyết-nghị của HĐBA cho phép xử dụng bạo lực để bảo vệ các thường dân!.
Về phiá Pháp,bộ quốc-phòng loan báo ngày thứ hai 21.03 rằng mục tiêu của liên-hợp quốc-tế là để áp dụng quyết nghị 1973 của LHQ về Libye và 'không dính dáng gần xa gì' về việc loại trừ đại tá Mouammar Kadhafi!
Phát-ngôn-nhân bộ quốc-phòng Laurent Teisseire đã nói trên đài Europe1 rằng "mục tiêu của lực lượng liên-hợp là thực hiện quyết-nghị chính là để bảo-vệ dân-chúng".Trả lời câu hỏi "Nếu ông biết được nơi có Kadhafi,liệu rằng ông sẽ bắn xuống đó ",ông ta đã trả lời "không,câu trả lời là không" "quyết -nghị của LHQ không nói xa nói gần gì đến việc nghĩ đến giả-thuyết này"!
Qua những điều phát-biểu của những viên chức trách-nhiệm quốc-phòng của Mỹ và Pháp,người ta thấy có sự nghi ngờ về mục đích hành quân ở Libye.Nói rằng nhiệm-vụ của lực-lượng liên-hợp là buộc Kadhafi phải từ bỏ quyền lực,điều này có hàm chứa ý loại trừ ông này bằng các can thiệp quân-sự có một đích nhắm trước?Nếu đúng như thế,việc oanh-tạc khu cư-trú của Kadhafi đi theo đích nhắm nào?Và để thực hiện bảo vệ thường dân không bị lực lượng theo Kadhafi tấn công,có cách nào khác ngoài việc loại trừ ông Kadhafi,bởi vì một mặt ông này không chịu từ bỏ quyền lực,và khi còn quyền lực,ông này tiếp tục cho các lực lượng vũ trang trung thành với ông ta tiếp tục tấn công quân nổi dậy trong đó các thường dân 'không phải đầu,cũng phải tai"!
Ngoại trưởng Anh William Hague và tổng-trưởng quốc-phòng Liam Fox đã nói bóng gió ngày thứ hai rằng việc nhắm trực tiếp vào Kadhafi bằng một cuộc tấn công quân sự là "điều khả dĩ".Đối với người Anh,điều coi là đích nhắm đối với những người giết hại thường dân là điều 'hợp-pháp'!Yves Leterme,thủ tướng Bỉ coi rằng việc 'làm dời chỗ'(déloger) Kadhafi là điều đã được cộng đồng quốc-tế 'loan báo rõ ràng'.
Những ngờ vực như thế đã khiến liên đoàn ả-rập đòi hỏi lực lượng liên hợp phải tôn trọng chặt chẽ khuôn khổ của quyết-nghị.Và cũng đã buộc tham mưu trưởng quân lực Anh,tướng David Richards phải lên tiếng cho biết không có việc việc nhắm thẳng vào Kadhafi!
Nghị quyết 1973 đã được thảo ra với một sự mơ hồ cố ý để có thể diễn dịch thế nào cũng được,nhằm lôi kéo sự đồng tình của nhiều nước.Điều mong muốn không nói ra là sự thay đổi chế độ ở Libye.(Những mong muốn này đang được thực hiện ở Tunisie,Ai Cập.Trong một cuộc phỏng vấn dành cho AFP vào ngày thứ hai trong chuyến công du ở Ai Cập và Tunisie,tổng thu ký LHQ Ban Ki-moon đã nói cuộc chiến ở Libye và các cuộc nổi dậy ở Ai Cập và Tunisie phải được coi như là lời cảnh cáo đối với những chế độ độc đoán ả-rập tiếp tục ra lệnh bắn vào người biểu tình.Ông Ban Ki-moon cũng chỉ trích vua nước Bahrein,và lên án mạnh mẽ cuộc đàn áp dữ dội dân chúng ở Yémen và Syrie.Ông cho rằng các nước có bổn-phận phải lên án các hành vi này Nhưng liệu rằng Bahrein,Syrie,Yémen,Arabie Saoudite,Jordanie,những nước đang có những cuộc nổi dậy của dân chúng và những người nổi dậy đang chịu sự đàn áp của chánh-quyền,liệu những nước này có bị chung một số phận như Libye nghĩa là phải chịu một sự can thiệp quốc tế? Qua thái độ của Hoa Kỳ trong cuộc nổi dậy ở Tunisie,Ai Cập,Libie,điều yêu cầu của Hoa Kỳ chỉ có một:nhà cầm quyền đương hữu phải từ bỏ tức khắc quyền lực. Phải chăng đây là một ý đồ thực hiện một trung tâm quyền lực hay lợi ích mới hay một trật tự mới trong khối Ả-Rập và các nước Phi Châu? Hoa Kỳ đã bắt đầu lưu tâm đến Phi Châu từ năm 2000 khi đưa ra dự án African Growth and Opportunity Act (AGOA) và được tái phê chuẩn năm 2004 để có hiệu lực đến 2015 ! )
*Ai sẽ giữ vai trò lãnh-đạo các cuộc hành-quân ở Libye.
Cho đến nay,người ta có cảm giác Pháp giữ vai trò chủ động trong việc tấn công vào Libye.Nhưng thực ra,cả ba nước Pháp,Anh,Mỹ đều chủ động trong phần vụ của mình,nói khác đi không có phối hợp.Trong khi Pháp mở các cuộc không tập vào các căn cứ của Kadhafi và quân trung thành với ông này,Anh và Mỹ dùng các hoả tiễn để oanh tạc Libye.Trong khi phi cơ Anh đã quay về căn cứ không tham dự oanh tạc vì mục tiêu có những người dân sự,phi cơ khác tiếp tục oanh tạc các đoàn xe quân sự và các căn cứ của Kadhafi.Cái khó là Kadhafi đã cho đàn bà và trẻ con tụ tập tại các căn cứ mà ông ta có thể có mặt! Một phi cơ Mỹ đã bị rơi vì lý do kỹ thuật nhưng phi công được quân nổi dậy cứu Sau khi Obama quyết định "Kadhafi phải ra đỉ,lực lượng Mỹ tham dự hành quân được đặt dưới quyền tướng Carter Ham,căn cứ tại Stuttgart,(Đức).
Hiện cuộc can thiệp quân sự ở Libye chỉ có ba nước Anh,Mỹ,Pháp.Nhiều nước khác đã có thái độ dè dặt như Na Uy định tham dự cuộc can thiệp quân sự ở Libye với sáu phi cơ F16 đã xét lại việc này với câu hỏi "ai nắm quyền điều động".Và ngay khi LHQ ra lện bỏ phong toả,bỏ vùng cấm bay,Mỹ,Anh,Pháp vẫn có thể tiếp tục can thiệp quân sự vì lực lượng liên hợp không phải là lực lượng ủy nhiệm của LHQ,không có tham mưu chung,không có một bộ tư lệnh chung,mỗi nước một chiến dịch,với Pháp là Harmattan,với Anh là Ellary và Mỹ là Dawn Odyssey
Vào ngày hôm nay,thứ năm 24.03 một hội nghị thượng đỉnh Âu Châu về Libye được họp ở Bruxelles trong bầu không khí căng thẳng vì những khác biệt về mục tiêu cuối cùng và vai trò của OTAN trong việc can thiệp quân sự.Cuộc họp dự trù hai ngày,ngoài vấn đề Libye còn có vấn đề Bồ Đào Nha với cuộc khủng hoảng chính-trị của nước này!
Trước mắt,Thổ Nhĩ Kỳ ngăn chặn vai trò của OTAN,chỉ đồng ý để OTAN thực hiện vùng cấm bay nếu trước đó lực lượng liên-hợp chấm dứt việc can thiệp quân sự ở Libye.Nhưng Pháp xác nhận sẽ tiếp tục oanh tạc các mục tiêu quân-sự và theo tuyên bố của Alain Juppé,ngoại trưởng Pháp,"điều này sẽ tiếp tục trong thời gian cần thiết".Trong khi đó,Hoa Kỳ mong giải kết nhanh chóng trong lực lượng liên hợp để giao quyền điều động cho OTAN.Điều này hàm ý Hoa Kỳ sẽ nắm vai trò chỉ huy!Có dư luận cho rằng ý kiến của Thổ Nhĩ Kỳ có thể được chấp thuận "nước nào muốn tấn công Libye cứ làm,nước nào không muốn thì không làm".Điều can thiệp quân sự này đương nhiên nằm trong ngân sách quốc phòng của mỗi nước!
Trong lúc OTAN nghiên cứu về việc phong toả hải phận Libye,hoạch định cơ cấu chỉ huy,việc lập căn cứ cho các cuộc hành quân ở Naples và Poggio Renatico,Đức đã quyết định không tham dự về hải quân với OTAN.Đề nghị của Pháp dành quyền chỉ đạo chánh trị (pilotage politique) cho các nước thuộc lực lượng liên hợp và dành cho OTAN việc thực hiện vùng cấm bay cũng chỉ được tiếp nhận với sự dè dặt!
Như thế,cho tới hôm nay,vẫn chưa có một ban chỉ huy tây phương cho việc thi hành quyết-nghị 1973.Nhưng nếu bộ chỉ huy này được thành lập,điều này có thể khiến khối A3 Rập coi Tây Phương như lực lượng bá quyền ở Địa Trung Hải!
Nhữ Đình Hùng/nhóm suy nghĩ Đất Mới/24.03.2011
=============================
===============================================
No comments:
Post a Comment