Tập Cận Bình thăm Việt Nam và ván cờ với hai tay chơi
Sat, 12/17/2011 - 17:29 — ledienduc
Lê Diễn Đức
Những chuyến thăm viếng qua lại của lãnh đạo Trung Quốc và Việt Nam gần đây trở nên thường xuyên.
Chuyến thăm chính thức Việt Nam tháng 11/2006 của Chủ tịch
Trung Quốc Hồ Cẩm Đào không bắt đầu từ Hà Nội như thông lệ với các
nguyên thủ quốc gia, mà từ Đà Nẵng, thủ phủ của tỉnh lỵ quản lý khu vực
Hoàng Sa-Trường Sa đang bị Trung Quốc xâm chiếm và gây hấn.
Câu chuyện Hồ Cẩm Đào được đón tiếp nồng hậu và tắm biển sảng
khoái tại Đà Nẵng trước khi ra Hà Nội đã làm cho các nhà bình luận đưa
ra nhiều giả thiết, không ít những ý kiến mỉa mai, chỉ trích thái độ kẻ
cả, trịch thượng của Hồ Cẩm Đào đối với lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam
(ĐCSVN).
Phép thử cho vị hoàng đế tương lai
Tập Cận Bình, được xem là người kế nhiệm Hồ Cẩm Đào trong
ngôi “Hoàng đế”, hay chính xác hơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm
Tổng giám đốc tập đoàn khổng lồ có tên… “Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa”,
theo cách nói của chuyên gia về Trung quốc, cựu Giám đốc “Financial
Times” tại Bắc Kinh, Richard McGregor.
Chuyến công du tới Việt Nam của Tập Cận Bình trong thời gian
20 -22 tháng 12/2011 được dư luận quan tâm đặc biệt, không chỉ người
Việt mà cả cộng đồng quốc tế.
Với bài “Kiểm tra dũng khí của Tập tại Việt Nam” trên tờ
“South China Morning Post” hôm 14/12/2011, Teddy Ng. và Greg Torode nhận
định đây là nhiệm vụ khó khăn, và tin rằng ông Tập sẽ phải nhảy vào các
mối tranh chấp trên biển Đông như một phép thử quan trọng cho sự tiến
tới vai trò chủ tịch dự kiến vào đầu năm 2013. [1]
Phép thử, theo “South China Morning Post”, tương tự như cách
Hồ Cẩm Đào trước khi nhậm chức chủ tịch, trong tháng 11 năm 2002 đã được
giao xử lý vụ va chạm giữa máy bay do thám của Hoa Kỳ và máy bay chiến
đấu Trung Quốc gần đảo Hải Nam.
Hãng Reuters ngày 16/12 cho rằng, chuyến thăm Việt Nam của
Tập là “cuộc tiếp xúc với một trong những mối quan hệ khu vực khó khăn
nhất của Bắc Kinh” và “có thể là một thử nghiệm dành cho ông Tập trong
các tranh chấp mưng mủ trên ở Biển Đông”. [2]
“Trung Quốc và Việt Nam không những chia sẻ một lịch sử huynh
đệ cộng sản chống lại xâm lược nước ngoài, mà còn là lịch sử của những
căng thẳng về chủ quyền lãnh thổ và sự lo ngại của Việt Nam trước một
nước láng giềng lớn hơn nhiều. Họ cũng đã có một cuộc chiến tranh ngắn
vào năm 1979, khi quân đội Trung Quốc vượt biên giới tấn công Việt Nam” –
Hãng Reuters viết.
Đề cập tới chuyến thăm Hoa Kỳ của Tập Cận Bình vào đầu năm
2012, các mâu thuẫn giữa Việt Nam với Trung Quốc, cũng như với Brunei,
Malaysia và Đài Loan trên Biển Đông, nơi có nguồn dầu mỏ và khí đốt
phong phú và là tuyến đường biển quan trọng, hãng Reuters đưa ra sự việc
trong tháng 5 và tháng 6 vừa rồi, Việt Nam cáo buộc tàu Trung Quốc quấy
rối tàu Việt Nam trong vùng kinh tế độc quyền của Việt Nam, trong khi
Trung Quốc phủ nhận rằng tàu của họ không làm bất cứ điều gì sai. Tuy
nhiên, vào tháng 10 Trung Quốc và Việt Nam đã ký kết một thỏa thuận cùng
tìm kiếm dầu trên vùng biển có tranh chấp.
Tờ “Wall Street Journal” trong ngày 16/12 cũng nhận định
tương tự rằng, Tập Cận Bình “sẽ phải đối mặt với một trong các bài kiểm
tra ngoại giao quan trọng, nhạy bén đầu tiên của mình trong chuyến công
du tuần tới tại Việt Nam, quốc gia có vẻ như là đang vờ quan hệ gần gũi
hơn với Hoa Kỳ do tranh chấp lãnh thổ ngày càng căng thẳng với Bắc
Kinh”. [3]
Còn theo BBC, “một chuyên gia về quan hệ Việt-Trung ở trong
nước, đề nghị giấu tên, nói rằng chuyến đi của ông Phó chủ tịch Trung
Quốc có thể liên quan tới các động thái gần đây trong bang giao quốc tế.
Thái độ mạnh bạo, thậm chí hung hăng của Bắc Kinh đã bị nhiều quốc gia
chỉ trích, bởi vậy ông Tập Cận Bình và các lãnh đạo Trung Quốc có thể sẽ
có các chuyến công du để xoa dịu dư luận và hàn gắn quan hệ". [4]
Thế nhưng không thấy báo chí thế giới đưa ra một khó khăn
khác, đòi hỏi Tập Cận Bình phải ứng phó và khôn khéo thoả thuận với lãnh
đạo ĐCSVN: nội tình chính trị xã hội đang nóng của Việt Nam.
Vòng kim cô
Từ năm 1991, sau khi hệ thống cộng sản tại Đông Âu và Liên Xô
sụp đổ, Hà Nội đã buộc phải bình thường hoá quan hệ toàn diện với Bắc
Kinh, xem Trung Quốc là chỗ dựa vững chắc để duy trì ý thức hệ cộng sản.
Trong mối bang giao này Hà Nội nằm ở vị thế yếu kém, không những với
thân phận của một nước nhỏ, đàn em "môi hở răng lạnh" chịu nhiều ân
nghĩa một thời, mà còn là thân phận của kẻ sắp chết đuối vớ được cọc,
cần được giúp đỡ để tồn tại và bảo đảm độc quyền cai trị.
Chính vì thế, đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng tỏ ra nhu
nhược trước Trung Quốc mà bắt đầu cho sự xói mòn chủ quyền và bị lệ
thuộc bi kịch trước mưu đồ bành trướng của Bắc Kinh - là Hiệp định biên
giới ký kết giữa hai nước năm 1999, trong đó phía Việt Nam đã cắt cho
Trung Quốc hàng trăm cây số vuông đất liền dọc biên giới và hàng ngàn
cây số vuông biển.
Mặc dù Tổng bí thư ĐCSVN Lê Khả Phiêu lúc bấy giờ bị chỉ
trích dữ dội về sự nhượng bộ thái quá với Trung Quốc và đã phải nhường
chỗ cho Nông Đức Mạnh, nhưng mối tình "già nhân ngãi, non vợ chồng" giữa
ĐCSVN và Trung Quốc không những không phai nhạt, mà ngày một lộ liễu
hơn, đôi khi bất chấp dư luận. Từ năm 2006, khi ông Nguyễn Tấn Dũng nhậm
chức Thủ tướng thì Việt Nam dường như lọt hẳn vào trận đồ ma quái của
một cuộc xâm lược mềm của Đại Hán, chưa biết bao giờ mới có thể thoát
ra.
Vị trí chính trị yếu cộng với đồng tiền chảy vào túi riêng từ
các công trình hợp tác khổng lồ của hai bên đã đẩy tập đoàn lãnh đạo
Việt Nam vào thế bị Bắc Kinh khống chế, vòng kim cô có thể xiết bất kỳ
lúc nào khi cần.
Không dưới một lần tôi đã nói tới những chất liệu tạo nên
vòng kim cô ác nghiệt: Người Trung Quốc đang nắm trong tay gần 300 ngàn
hécta rừng đầu nguồn của Việt Nam, theo cái gọi là thuê 50 năm, tha hồ
thao túng; đã và đang thực hiện hơn 90% tổng thầu EPC các đề án đầu tư
công quan trọng nhất của Việt Nam, buộc Việt Nam lệ thuộc lâu dài vào
công nghệ lạc hậu và phụ tùng thay thế trong vài thập niên tới, trong đó
có khai thác bauxite Tây Nguyên với nhiều rủi ro về môi sinh và an ninh
trên vùng chiến lược; đang có trong tay một thị trường xuất khẩu gần 20
tỷ USD, tiêu thụ dễ dãi đủ mọi chủng loại hàng hoá phẩm chất kém, độc
hại, ăn cắp bản quyền, chưa kể hàng lậu; đang có hàng chục ngàn công
nhân tự do lao động khắp ba miền...
Nhưng, đây cũng là sai lầm lớn nhất của ĐCSVN kể từ hai thập
niên gần đây và vì nó mà niềm tin của xã hội đối với họ bị tuột dốc
nghiêm trọng.
Mặc dù phải trả giá đắt cho nợ nước ngoài tăng vọt, môi
trường ô nhiễm, mâu thuẫn xã hội bùng nổ, tham nhũng thành quốc nạn, nền
tảng đạo đức bị huỷ hoại... nhưng những thay đổi nhanh chóng của nền
kinh tế đã làm hài lòng một bộ phận lớn dân chúng vốn trải qua quá nhiều
thiếu thốn, gian khổ trong thời kỳ chiến tranh và thời bao cấp. Tâm lý
mặc nhiên chấp nhận “sống chung với lũ” trở thành mảnh đất màu mỡ sinh
sôi chủ nghĩa cơ hội và chạy theo đồng tiền. Người ta bàng quan với các
vấn đề chính trị diễn ra trên đất nước, tinh thần phản kháng trước cái
ác bị triệt tiêu dần.
Thế nhưng, truyền thống yêu nước và tinh thần bất khuất chống
ngoại xâm là thiêng liêng, gắn bó hữu cơ máu thịt với mỗi người Việt.
Lãnh đạo ĐCSVN quá cao ngạo, coi thường dân chúng nên không tiên liệu
hết. Họ tưởng rằng, cả dân tộc đã bị thuần hoá trong văn hoá sợ hãi và
nô lệ của hệ thống công an trị. Nhưng họ đã lầm!
Khi sự phản bội của những người lãnh đạo đất nước bị lộ diện,
lòng yêu nước ngay lập tức được đánh thức và trỗi dậy một cách tự
nhiên, lan toả nhanh chóng trong mọi tầng lớp xã hội, từ các em học sinh
nhỏ tới cụ già, từ dân thường đến các vị trí thức lớn và các lão tướng
gắn bó với chế độ…
Những cuộc biểu tình trong 11 chủ nhật liên tiếp với sự tham
gia của tất cả các thành phần trên trong mùa thu 2011 tại Hà Nội và Sài
Gòn chứng minh rất rõ, tuy thực chất mới chỉ là đợt sóng nhỏ đầu tiên tự
phát, mang sứ mệnh cảnh báo và biểu tượng. Sóng ngầm đang sôi động,
thôi thúc và một khi có “nhân hoà địa lợi” chắc chắn sẽ trở thành bão
tố.
Lãnh đạo ĐCSVN bắt đầu ý thức được hậu quả khó lường từ việc
làm của mình. Để ngăn chặn sự tiến triển có thể vượt tầm kiểm soát, họ
nỗ lực dùng bộ máy công an đàn áp tàn bạo và hèn hạ. Mọi sự hội tụ, tích
hợp lực lượng quần chúng dù nhỏ nhất, có khi chỉ là buổi gặp mặt dự
sinh nhật, ăn sáng, uống càphê, hay chiếu một bộ phim yêu nước, đều bị
kiểm soát, phá rối. Họ bất chấp luân thường, đạo lý, sử dụng tuỳ tiện
những nghị định lạc hậu, vi hiến để bắt giữ người yêu nước. Việc giam
giữ những thành viên biểu tình trong trại phục hồi nhân phẩm hay cưỡng
bức chị Bùi Thị Minh Hằng vào trại giáo dục chứng tỏ tâm lý sợ hãi, lúng
túng của chế độ trước nguy cơ quyền lực bị đe doạ.
Tuy nhiên, ĐCSVN càng mạnh tay đàn áp nhân dân và dấn sâu vào
con đường bán rẻ lợi ích của đất nước để cầu vinh, thì càng làm tăng
thêm sự bất mãn và chống đối của dân chúng, trong đó có cả những người
đảng viên cộng sản.
Những kẻ đi đêm
Thực quyền trên sân khấu chính trị Việt Nam hiện nay thuộc về
Nguyễn Tấn Dũng - Nguyễn Chí Vịnh, những người nắm trong tay lực lượng
an ninh, tình báo của công an và quân đội, có thể khuynh loát, bắt làm
con tin bất cứ ai tay lỡ nhúng chàm. (Đảng viên có chức quyền hiện nay,
từ Bộ Chính trị xuống làng xã, xin hỏi ai có bàn tay sạch sẽ?). Vì thế,
tất cả những gì diễn ra trên đất Việt Nam, bao gồm cả những hoạt động
trong khuôn khổ chuyến công du của Tập Cận Bình, đều nằm dưới ống kính
quan sát của hai người này.
Mở đầu chương trình mừng đón “Hoàng đế” tương lai của Bắc
triều trước khi qua Việt Nam là màn “Cầu truyền hình giao lưu Việt
Trung: Láng giềng gần” được VTV1 phối hợp với TV tỉnh Quảng Tây Trung
Quốc vào tối ngày 14/12.
Tiếp theo, để không xảy ra điều gì mang tính khi quân, cuộc
hội thảo tại thành phố Sài Gòn về Biển Đông do Liên đoàn Luật sư dự định
tổ chức vào ngày 19/12 tiếp tục bị buộc đình hoãn (sau khi đã bị hoãn
một lần trước đó).
Những hành vi biểu hiện lòng yêu nước, phản đối Trung Quốc
xâm lấn chủ quyền trước và trong những ngày Tập Cận Bình qua Việt Nam
tất nhiên sẽ bị vô hiệu hoá một cách tàn nhẫn. Tướng Nguyễn Chí Vịnh tại
Bắc Kinh đã chẳng cam kết “định hướng dư luận” Việt Nam và “xử lý tụ
tập đông người” là gì!
Sẵn sàng xem quần chúng là những con bò, ĐCSVN không bao giờ
phải minh bạch thông tin khi thấy bất lợi cho sự tồn vong. Trong bóng
tối của truyền thống này, và từ những thứ ồn ào làm vui lòng đàn anh
láng giềng sắp qua, cho thấy những con ma đêm sẽ bắt tay nhau trong
chuyến công du của Tập Cận Bình.
Đương nhiên sẽ có một tuyên bố chung rất chung chung làm dịu
lại hình ảnh bá quyền hung hăng của Trung Quốc. Với dư luận thế giới,
quan hệ Việt-Trung sẽ được mô tả như chiếc cầu đối thoại quan trọng
trong việc hợp tác đa phương, gìn giữ hoà bình và ổn định của khu vực
châu Á-Thái bình Dương. Với dư luận Việt Nam, hai bên khẳng định tôn
trọng quan điểm khác biệt, nhưng cam kết sẽ đối thoại hoà bình trong các
vấn đề tranh chấp chủ quyền trên cơ sở làng giềng 4 tốt và sự hợp tác
phát triển kinh tế giữa hai đảng và nhà nước, v.v...
Mặc khác, theo tôi, sẽ có thoả thuận ngầm, ủng hộ những màn
trình diễn mị dân với mục đích che đậy âm mưu. Một bên ông Nguyễn Tấn
Dũng có thể huyênh hoang tuyên bố về chủ quyền Hoàng - Trường Sa thậm
chí mạnh mẽ hơn cả tuyên bố trong ngày 25/11. Một bên tướng Lã Viện có
thể thoải mái hô khẩu hiệu “chủ đánh mới hoà” hù doạ Việt Nam hơn cả lời
của ông ta trên tờ “Global Times” hôm 13/12. Một bên Trung Quốc khi
thấy thích vẫn tiếp tục gây hấn, bắt bớ ngư dân Việt Nam trên lãnh hải
Việt Nam mà Trung Quốc cho là của mình. Một bên Phát ngôn viên Lương
Thanh Nghị tha hồ họp báo, phê phán. Một bên Trung Quốc dơ nanh vuốt,
biểu dương sức mạnh quân sự trên biển. Một bên Việt Nam mặc sức thông
tin trang bị tàu ngầm, tập trận bằng bắn đạt thật, tên lửa thật, hay hợp
tác quân sự với Hoa Kỳ...
Tóm lại, trong bối cảnh đã phân tích, mối quan hệ “vừa là
đồng chí vừa là anh em” chắc chắn sẽ củng cố thêm và ông Tập Cận Bình có
thể yên tâm hài lòng với chuyến đi quan trọng này. Mặt khác lãnh đạo
ĐCSVN sẽ cẩn trọng, tránh những sơ suất hớ hênh như trong quá khứ, để
không trút thêm dầu vào ngọn lửa nổi giận của quần chúng. Tức là, về đại
cuộc giữa hai nước sẽ không có gì thay đổi, nhưng chiến thuật ứng xử
của cả hai bên sẽ khôn ngoan và tinh vi hơn.
Kết luận
Tôi đưa ra những kịch bản trên đây và tin rằng mình không sai.
Trên bàn cờ Việt Nam hôm nay chỉ có hai tay chơi không nhân nhượng, một kẻ thua và một người thắng. Hiện tại thì ông Nguyễn Tấn Dũng ở thế thượng phong. Người đang lâm vào thế thua khó gỡ là dân tộc Việt Nam.
Liệu có khi nào thế cờ đột nhiên bị đảo ngược?
© 2011 Lê Diễn Đức – RFA Blog
------------------------------------------------------------
*[3]: http://online.wsj.com/article/SB10001424052970204553904577101951103459654.html?mod=googlenews_wsj
* Đây là blog cá nhân của Lê Diễn Đức. Nội dung bài viết phản ánh quan điểm độc lập của tác giả.
No comments:
Post a Comment