(Viet-studies, 20/11/11)
Từ
năm 2010 đến nay ngoại giao Mỹ đã có những bước đi ngoạn mục, đó là sự
dọn đường quang quẻ cho sự trở lại của Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương. Sự
trở lại được coi như là “nhu cầu tất yếu của khu vực”. Sự hiện diện của
Hoa Kỳ làm cho địa chính trị vốn đang thay đổi dưới sự tác động của
Trung Quốc lại càng diễn ra nhanh chóng hơn. Trung Quốc đã bắt đầu vỡ
trận.
Nếu
như ai đó cho rằng Trung Quốc-một quốc gia Cộng sản kinh tế tăng tốc
phát triển như vũ bão, sẵn sàng soán ngôi siêu cường số 1 mà Mỹ không
“để mắt” tới Trung Quốc là nhầm. Chẳng qua là Mỹ chưa rảnh tay, lợi ích
của Trung Quốc với Mỹ còn nhiều nên đang chơi con bài lẫn nhau đó thôi.
Tuy nhiên, đánh chặn từ xa trừ hậu họa không phải là điều Mỹ không dám.
Châu Phi, Trung Quốc đầu tư vào rất nhiều tiền của nhằm đảm bảo nguồn
năng lượng cho tương lai. Tại Sudan, dưới sự đạo diễn của Mỹ, nước nam
Sudan thành lập với ¾ trữ lượng dầu mỏ khiến Trung Quốc ngậm đắng nuốt
cay. Li bi thì họ ủng hộ Cadafi, tuồn vũ khí vào nhưng cuối cùng cũng
hoàn toàn
mất trắng. Nói chung những tử huyệt quan trọng về năng lượng của Trung
Quốc đều bị Mỹ khống chế.
Dù
vậy, việc nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ cao, GDP xấp xỉ
Mỹ và vượt Nhật đã làmTrung Quốc lóa mắt quên đi tất cả. Bộ máy tuyên
truyền của Mỹ thì không ngừng thổi phồng lên sức mạnh quân sự của Trung
Quốc, nào là tàu ngầm Trung Quốc đuổi tàu SB Mỹ, nổi lên cách vài trăm
mét mà Mỹ không biết; nào là trong 5-10 năm tới Trung Quốc sẽ đuổi kịp
và vượt Mỹ…Trung Quốc cũng tự mình xếp hạng đứng thứ 2 sau Mỹ về quân
sự. Việc chiếc máy bay trực thăng của Mỹ bị rơi trong vụ tấn công tiêu
diệt Bin Laden là cố tình hay vô tình thì không dám chắc nhưng việc Mỹ
để lại phần đuôi là cố ý. Mỹ chứng tỏ cho thế giới biết là trùm khủng bố
bị tiêu diệt,
đồng thời với loại máy bay tàng hình này Mỹ có thể tấn công kẻ khủng bố
cho dù nó ở bất kỳ đâu, ở quốc gia nào mà Mỹ cho là cần thiết. Đây
giống như sự “lộ hàng” của một cô hoa hậu thế giới vừa đạt vương miện
khiến giới mày râu phát sốt. Trung Quốc cũng chả kém. Khoe hàng với Bộ
trưởng Quốc phòng Mỹ, các phóng viên nhiếp ảnh cắm trại cạnh sân bay chờ
khi chiếc máy bay J20 được gọi là tàng hình cất cánh là ghi hình khoe
khoang…Mặc dù đây giống như sự “lộ hàng” của cô gái làng chơi rẻ tiền
chẳng ai để ý nhưng bộ máy tuyên truyền Mỹ được phen tung hô…
Một
thực tế là Trung Quốc có tiến bộ vượt bậc về kinh tế và quân sự khiến
thế giới ca ngợi. Nhưng với bản tính bá quyền, nước lớn cộng với sự thổi
phồng sức mạnh của bộ máy tuyên truyền Mỹ làm Trung Quốc mất tỉnh táo
sinh ra ngộ nhận. Thứ nhất họ cho rằng Mỹ bị khủng hoảng kinh tế, sa lầy
ở Iraq, Afghanistan nên suy yếu, việc Trung Quốc đuối kịp và vượt chỉ
là vấn đề thời gian. Thời cơ soán ngôi đã đến. Thứ hai là tiềm lực quân
sự của họ cho phép họ tuyên bố “lợi ích cốt lõi” (là lợi ích mà Trung
Quốc có quyền dùng vũ lực để bảo vệ hoặc chiếm giữ) ở nơi mà họ muốn
(trước mắt là biển Đông, tiếp theo là Châu Á TBD chẳng hạn).
Chấm đỏ trung tâm là Trường Sa, nơi có một sân bay quân sự.
Cái
bẫy của Mỹ giăng ra, Trung Quốc chui vào không ngần ngại. Trung Quốc
lập tức thay đổi thái độ và hành động với các quốc gia láng giềng, khu
vực. Thái độ thì hung hăng, hiếu chiến, nước lớn. Hành động thì ngang
ngược, chèn ép, bắt nạt, đe dọa dùng vũ lực. Ngay như Nhật Bản - siêu
cường biển châu Á thật sự mà vụ Nhật bắt Thuyền trưởng tàu đánh cá TQ
xét xử mà TQ gầm lên hùng hùng hổ hổ (đúng là nghé không sợ cọp). Vậy
thử hỏi những nước nhỏ khác trong khu vực Trung Quốc coi ra gì? Ai dám
bắt tay thân thiện với một quốc gia như thế mà không bất an? Họ sẽ làm
gì, chịu hòa tan, lệ thuộc, nô dịch hay là tìm lối khác? Và đây là những
bước đi của họ.
Đầu
tiên là tăng cường tiềm lực quân sự, hợp tác với nhau để tạo nên sức
mạnh. Việt Nam là một trong những nước có tranh chấp lãnh hải với Trung
Quốc nhiều nhất và đương nhiên bị gây căng thẳng, đe dọa nhiều nhất. Bởi
vậy tăng cường tiềm lực quân sự, xây dựng Hải quân hiện đại đủ sức
đương đầu với nguy cơ xâm lược là điều không thể không làm. Thực tế, với
sự hợp tác với Nga, Ấn Độ về quân sự, Việt Nam đã tăng cường đáng kể
sức mạnh phòng thủ của mình, có đủ tự tin để quan hệ với Trung Quốc một
cách bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, hòa bình và cùng phát triển. Việt
Nam đã học được từ lịch sử bài học không nên đặt niềm tin vào những lực
lượng bên ngoài. Nhưng Việt Nam cũng đang đứng trước một cơ hội khác
thường trong việc xây dựng một liên minh quốc tế và khu vực hiệu quả
trong việc bảo vệ những tuyên bố chủ quyền hợp pháp. Rõ ràng Việt Nam
không còn đứng một mình trong việc phản đối bá quyền Trung Quốc. Các
nước khác như Philippine, Malaisia, Indonisia… cũng có những bước đi như
vậy.
Bước
đi tiếp theo là tìm đối tác để đối trọng, cân bằng với sức mạnh quân sự
ngày càng gia tăng của Trung Quốc (Mỹ, Nga, Nhật, Ấn Độ…) và Mỹ là sự
lựa chọn tối ưu. Hoa Kỳ cũng chỉ chờ có thế. Giống như một vở kịch có 3
màn tuyệt phẩm. Màn thứ nhất: Bi kịch tàu ngầm Hàn Quốc bị đánh chìm.
Không cần biết nguyên nhân ai là thủ phạm chỉ biết rằng mối quan hệ giữa
Mỹ - Hàn tưởng như đã nguội lạnh bỗng nhiên ấm áp trở lại. Một cuộc tập
trận ở Đông Hải với sự hiện diện của hơn 500 quả tên lửa Tomahawk loại
bắn đâu trúng đấy trước mũi Trung Quốc. Màn thứ hai: Sự kiện tranh chấp
với Nhật Bản. Những tưởng Mỹ không còn chỗ đứng chân trên đất Nhật
nào ngờ thái độ như muốn ăn tươi nuốt sống Nhật Bản khiến cho Liên minh
Mỹ Nhật có thêm sức sống mới. Trung Quốc vô tình khiến Nhật nổi máu “Võ
sĩ đạo”.
Và
bước đi cuối cùng là giảm bớt sự lệ thuộc vào Trung Quốc. Một nước như
CHDCND Triều Tiên mà quan hệ với Nga để giảm bớt sự lệ thuộc vào Trung
Quốc thì đủ biết sự lệ thuộc vào Trung Quốc nó phức tạp như thế nào. Đối
với các nước Asean thì Myanmar là một minh chứng sinh động. Ngả theo
phương Tây đã đành Myanmar còn quyết định ngừng hợp đồng xây thủy điện
với Trung Quốc khiến ông lớn hàng xóm tức ói máu mà chịu. Tư lệnh các
lực lượng Vũ trang Myanmar sang thăm Việt Nam để “học hỏi kinh nghiệm”
khiến Trung Quốc lo ngại. Không nói cũng rõ hoạt động đối ngoại Việt Nam
trong tháng 10/2011 đã chứng tỏ sự linh hoạt, tính quyết đoán trên
nguyên tắc độc lập, tự
chủ, tôn trọng lẫn nhau, cùng có lợi.
Nhìn
lại trong thời gian qua Trung Quốc thu được gì? Bạn làm ăn xa thì bị
phá, láng giềng gần thì tự mình khiến họ xa lánh, mất lòng tin. Trung
Quốc không có bạn, nhìn đâu cũng thấy kẻ thù. Việc Mỹ đường đường chính
chính hiện diện ở Châu Á TBD, triển khai quân ở Australia làm Trung Quốc
phải “thốt” lên “Trung Quốc chưa từng thành lập một liên minh quân sự
như vậy” ( Lưu Vi Dân). Tại sao vậy Trung Quốc? Tại sao Mỹ làm được, các
nước họ tin Mỹ mà sao Trung Quốc lại không?
Có
thể nói các diễn biến ở Đông Bắc Á kết hợp với tính hiếu chiến và cách
hành xử ngoại giao gây bất mãn của Trung Quốc ở Đông Nam Á dường như là
dấu hiệu của sự suy yếu, bất lực hơn là sức mạnh. Trong khi chờ vào một
sự thay đổi ở một thế hệ lãnh đạo mới năm 2012, giới lãnh đạo Trung Quốc
hiện tại có lẽ phải gặm nhấm một sự thất bại ê chề. Gần 3 thập kỷ xây
dựng lòng tin… họ chỉ phá trong phút chốc. Thế trận bị vỡ.
Động
thái của Mỹ, không còn hồ nghi gì nữa, họ đang cô lập, kiềm chế Trung
Quốc, bắt Trung Quốc như họ nói “là phải tuân thủ theo luật chơi”. Trước
tình thế này liệu Trung Quốc và Mỹ có xảy ra một cuộc chiến tranh hay
không?
Rõ
ràng là khi quyết định tiến hành phát động một cuộc chiến tranh thì
không có chỗ cho sự ngộ nhận về sức mạnh theo kiểu hiếu chiến, bầy đàn.
Không thể lấy kết quả từ sự phô trương thanh thế phục vụ cho mục đích
chính trị làm cơ sở xây dựng quyết tâm chiến tranh mà phải có sự đánh
giá, so sánh thế và lực khách quan, khoa học, chính xác. Thế và lực của
Trung quốc hiện nay như nào so với Mỹ? Khi Mỹ tự tin, quyết đoán trong
việc triển khai lực lượng ở Châu Á TBD; Khi Mỹ đã chuẩn bị trong cách
tiếp cận chiến tranh nếu xảy ra sẵn sàng và bình tĩnh thì điều đó có
nghĩa thế và lực của Mỹ đã vượt trội so với Trung Quốc, có nghĩa là cuộc
chiến nếu xảy ra hoàn toàn
nằm trong tầm kiểm soát của Mỹ. Tuy nhiên nó sẽ không bao giờ xảy ra
bởi Trung Quốc thừa biết khả năng của mình đến đâu và phải làm gì.
Lê Ngọc Thống
No comments:
Post a Comment